Een kringgesprek met het geestelijk middelpunt van de Merenwijk
Tekst en foto's: Melanie Semil en Lisa Vos
“Is hier een kerk dan? Sommige mensen zien de kerk niet eens.” De Regenboogkerk ziet er op het eerste gezicht inderdaad niet uit als een kerk. De toren ontbreekt en de architectuur is verre van traditioneel. Het groene gebouw heeft meer iets weg van een tuincentrum of sporthal. Toch komen wij er tijdens een kringgesprek al snel achter dat deze kerk meer voor de wijk betekent dan dat je op het eerste gezicht zou denken. Het is het hart van de Merenwijk. Aan een ronde tafel, met op de achtergrond een kerkkoor dat repeteert, brandt het gesprek los.
Hoe zou je de Merenwijk omschrijven aan iemand die de wijk niet kent?
Ada - Als een hele leefbare wijk, omgeven met veel groen.
Wilfred - Als een van de betere wijken van Leiden. Gebouwd in een tijd dat het nog kon. Dat kun je zien. Vergeleken met de Stevenswijk, is het hier veel ruimer opgebouwd en bevat het veel meer groen.
Ada- Toen ik hier kwam wonen, veertig jaar geleden, was het een hele jonge wijk. Dat is niet meer zo. Het is hier aan het vergrijzen. De oudere mensen zijn blijkbaar heel tevreden. Zij houden het hier het langste uit.
Wilfred - Nog even terugkomend op dat groen. Alle nieuwelingen trekken al de beplanting uit de tuin, gooien er een tegelvloer in en zetten er een hoge schutting omheen. Oh, ik erger me daar kapot aan. Het zou wel aardig zijn als de gemeente daar voorlichting over gaat geven. Het is namelijk heel slecht voor het milieu.
Ada - Onze tuinen zijn bedoeld als recreatief kijkgroen.
Ingrid - Daar kun je niets aan doen. Ook de gemeente heeft hier geen vat op..
Jeanne - Het is een wijk in Leiden, maar zo voelt dat niet. Het is een dorp in een stad. Het heeft een eigen hart, winkelcentrum en niet te vergeten: een kerk!
Wilfred - Onze kerk organiseert activiteiten voor iedereen. Elke maand zamelen we hier oud metaal en papier in. De opbrengst gaat naar een goed doel. Het gebouw wordt voor verschillende doeleinden gebruikt: muziekles, trombozendienst, weightwatchers en als stemlokalen.
Kan je dan zeggen dat deze kerk eigenlijk de functie van buurthuis overneemt?
Ingrid - Op Eigen Wieken is het buurtcentrum. Wij zijn een spiritueel centrum. Als je met je ziel onder je arm loopt, kan je hier terecht. Maar ook wanneer je een plasje moet plegen of nieuw in de wijk bent, mag je even binnen lopen. Wij serveren koffie met koekjes en vinden dat alleen maar heel gezellig. Iedereen is welkom, maar in de Slaaghwijk zijn ze wat minder kerkelijk geinteresseerd.
Doen jullie iets om de mensen die niet gelovig zijn te bereiken?
Ingrid - Het moet vanuit de mensen zelf komen. Wij stoppen daar niet zo veel moeite in. Wel hebben we eens per maand een Regenboogdis. Met ongeveer dertig man eten we samen. Je hoeft niet gedoopt te zijn om mee te doen, zo moeilijk doen we niet.
Ada - Bij de mensen die hier nieuw komen wonen, stop ik een grote envelop met informatie over de kerk in de bus. Eigenlijk zou je dit persoonlijk moeten aanreiken, maar veel mensen doen niet open. Een envelop prikkelt. Zo komen ze er in ieder geval achter dat hier een kerk is. Het is natuurlijk wel een leuk gebouwtje, maar nadrukkelijk een kerk is het niet. De hoge toren mist, je kunt er makkelijk omheen.
Ingrid - Als ik iemand de weg wijs, vertel ik dat de kerk achter de Lidl ligt. Dat kent iedereen!
Even iets anders, merken jullie dat deze wijk hoog op het lijstje staat van de gemeente?
Ada - Haha, dat weet ik niet. Daar kan ik niets op zeggen.
Wilfred - Lastige vraag, want wat is de kerk? Iedereen voor zich kan dat wel of niet merken. Ik heb eerlijk gezegd helemaal niet op gelet.
Ada - Er is natuurlijk wel sprake van een enorme tweedeling in deze wijk. Misschien op dat vlak?
Wilfred - De Slaaghwijk is een hele andere buurt dan de rest van de wijk. Officeel behoort dit deel wel tot de Merenwijk, maar zo voelt het niet. Deze tweedeling wordt nog extra geaccentueerd door de ringweg.
Zien jullie de Slaaghwijk niet als onderdeel van de Merenwijk? Dat is een behoorlijke uitspraak.
Ingrid - Niet in mijn beleving
Wilfred - De meeste huizen in het Noorden zijn koophuizen. Deze zijn niet bereikbaar voor mensen met een laag inkomen. Zij zijn aangewezen op de Slaaghwijk. Daar zijn de flats voor, helaas. Het is geen prettig verschijnsel.
En wat kan er aan deze scheiding gedaan worden?
Wilfred - Ik denk weinig. Die flats zijn er nou eenmaal. In de rest van de wijk zie je nauwelijks allochtonen. Als het dan toch allochtonen zijn, zijn het allochtonen uit een hogere inkomensgroep.
Kan ook de gemeente niets doen om deze scheiding op te heffen?
Wilfred - Even voor de duidelijkheid: Wat ik nu zeg, zeg ik als privépersoon en niet namens de kerk. Die scheiding van de wijken constateer ik persoonlijk. De gemeente hoeft eigenlijk helemaal niet zo veel dingen te doen, als ze maar geen deuren dicht gooien.
Cecile - Wil je dat soort dingen opheffen, dan is educatie het sleutelwoord. Wij als kerk willen onze betrokkenheid naar de buurt vergroten. Daarom hebben we contact gezocht met buurthuis Op Eigen Wieken. Samen hebben wij Wijkbedrijf de Merenwijk opgestart. ‘Voor wat, hoort wat’, is het idee. Kinderen die behoefte hebben aan huiswerkbegeleiding kunnen gratis op donderdag tussen drie en vijf naar het buurthuis. Wij dragen ons steentje bij door vrijwilligers te leveren. Ook van de ouders wordt iets verwacht. Zij moeten eens in de zoveel tijd een cake bakken of de helpen in de schooltuin. Het is trouwens niet de bedoeling dat ouderen hier hun kids achterlaten om zelf te kunnen shoppen.
Jeanne - Het is een groeiproces.
Wilfred - Dit soort projecten moeten ze steunen. Zoiets mag niet in de kiem gesmoord worden. Daarnaast vind ik ruimtelijke ordening echt een taak voor de gemeente. Het is heel belangrijk op wat voor je manier je de deur uitstapt.
Zou ruimtelijke ordening echt de scheiding kunnen verminderen?
Wilfred- Het zou denk ik wel helpen als de Slaaghwijk eens flink wordt opgeknapt. Ik weet dat de gemeente al jaar en dag probeert, maar het is moeilijk te realiseren. Een kwestie van centen.
Jeanne - Steeds meer basisscholen raken gekleurder. Er zijn ouders die het beste voor hun kind willen en een heel bewuste schoolkeuze maken, vaak buiten de Slaaghwijk. Niet elke ouder kiest daarvoor. Het is een groeiproces dat zeker gestimuleerd moet worden.
Zijn mensen misschien bang om te mengen?
Ingrid - De koopflats in de Slaaghwijk zijn een typisch voorbeeld van waar dat wel kan en goed gaat. Hier worden vooroordelen opgeheven, maar dat gebeurt niet overal.
Jeanne - Ik heb niet het gevoel dat ik word gezien als iemand van een andere planeet in de Slaaghwijk?
Cecile - Op een klein oppervlak zijn immens grote veschillen! Op burendag deed ik een rondje en viel het me weer op: op het ene feestje wordt alleen thee geschonken en op het andere feestje wordt er volop geborreld.
Wilfred - De mensen moeten ook willen mengen. Als gemeente kan je nog zo’n goed plan en idealisme hebben, maar ‘je ne sais pas?’
Cecile - Zij moeten er ook achter komen dat wij gewone mensen zijn.
Ada - Van beiden kanten is er best wat enthousiasme, maar de volgende stap maken is lastig. De wil is er, maar de drempels zijn hoog.
Wat denken jullie, is de Slaaghwijk over vijf jaar meer bij de rest van de wijk betrokken?
Wilfred - Nou, ik heb er een hard hoofd in.
Jeanne - Ik zou het ook niet weten. Ik denk dat je mensen de ruimte moet geven om zichzelf te zijn. Wat dat betreft, liggen de achtergronden toch nog ver uit elkaar.
Ingrid - Er zullen altijd een paar flats blijven die een beetje anders zijn en geen aansluiting vinden bij de rest.
Ada- Ik sluit me aan bij Ingrid. Deels zou het wel kunnen verbeteren, maar dan moeten deze initiatieven, zoals huiswerkbegeleiding, wel aanslaan. Verbeteren vind ik eigenlijk geen leuk woord.
Cecile- Taal is zo belangrijk, taal is communicatie. Door huiswerkbegeleiding zullen deze kinderen hierop vooruitgang kunnen boeken, maar dat hoeft niet noodzakelijk vermenging tot gevolg te hebben.
Na afloop van het gesprek waren wij weer een stuk wijzer. De kerk betekent veel voor de Merenwijk en is zeer betrokken. Opvallend aan het gesprek is de omslag die het maakt naar de tweedeling in de wijk. Kennelijk wordt de Slaaghwijk gezien als een losstaand deel van de wijk. Of nog erger: helemaal niet tot de Merenwijk gerekend. Dat is gek, want de Slaaghwijk is wel degelijk een onderdeel van de wijk. De kerk zet haar beste beentje voor en levert vrijwilligers om deze mensen een handje te helpen. Precies zoals een kerk dat doet.